Groot artikel in de NRC. Ze is de best verkopende auteur van dit moment, onder jongeren dan. Ze is het idool van de Young Adult-generatie, groot gemaakt door TikTok. Colleen Hoover. Jonge mensen tussen 15 en 25 lezen haar boeken stuk.
Eerder dit jaar zat ik in een forum over Young Adult-lezen. Ik had net een lezing gegeven over laaggeletterdheid. Ik had de PISA-resultaten benoemd, gezegd dat er een leesprobleem op de loer ligt voor jongeren. De forumleden keken zuinig. Colleen Hoover werd genoemd, haar boeken zijn niet aan te slepen, vertelde een expert op het gebied van jeugdliteratuur. ‘De boekhandel koopt het extra large in, het gaat er in extra large tempo uit.’
Ze voegde eraan toe dat ze de PISA-resultaten niet wilde bagatelliseren, maar vond dat er kanttekeningen gemaakt moesten worden: ‘Het is niet zo dat jongeren niet lezen. De populariteit van Colleen Hoover bewijst dat. Ze wordt zelfs in het Engels gelezen, niet eens als vertaling.’ Ze keek triomfantelijk. ‘Lazen de voorafgaande generaties ook in het Engels? Uit zichzelf? Geloof het niet.’
Uitkijken dus om jongeren automatisch te labelen als ‘probleemgevallen’ wanneer het gaat om lezen. Dat bevestigde ook een een jonge TikTok-blogger, eveneens in dat forum. Tuurlijk lees ik, sprak de betrokken blogger. ‘Elke dag. Ik vind lezen belangrijk. Maar ik wil wel graag lezen over dingen die me interesseren. Ik ben geen witte Nederlander, dus herken me niet in de boeken van bijvoorbeeld Hugo Claus. Die moest ik lezen op school. Maar ik vind in zijn boeken geen herkenningspunten. Dat is witte literatuur. Die is niet voor mij gemaakt.’
Wat ik daarvan vond, vroeg de moderator aan mij. Dat het misschien met de ontlezing onder de jeugd wel mee viel, dat het misschien gewoon aan het aanbod lag. Dat we de jongeren gewoon andere boeken moesten aanbieden. De klassieke literatuur maar even moesten laten zitten.
Ik zat in een lastig parket. Moest ik niet gewoon blij zijn dat zich hier vertegenwoordigers van een nieuwe opkomende generatie aandienen, die hartstochtelijk bezig zijn met boeken. In alle vrijwilligheid. De nieuwe literaire recensenten van de toekomst. Waarom de sfeer verpesten door misschien vraagtekens te zetten bij het literaire gehalte van de door hen zo aanbeden auteurs. Waarom blijven hameren op het belang van de Nederlandse literatuur, ook die van voorbije tijden, terwijl dat kennelijk niemand meer aanspreekt.
Ik deed het toch. De positiviteit van Generatie Z die massaal boeken leest is onmiskenbaar. Toch blijf ik het jammer vinden als onze eigen literatuur schouderophalend terzijde wordt geschoven. Nog jammerder vind ik het als literatuur beoordeeld wordt vanuit een groepsgevoel. Dat bijvoorbeeld witte auteurs voor zwarte mensen niet interessant zijn, en omgekeerd. Zelf las ik als jongeman (zo heette je toen nog als young adult) zowel Hugo Claus als James Baldwin, de eerste Amerikaanse schrijver die zwart-zijn tot literair thema maakte. Ik las auteurs uit alle werelddelen, en dat doe ik nog steeds. Literatuur zag ik als een ideale, verfrissende mogelijkheid om in andermans wereld te kruipen. Over de grenzen heen lezen, dat heeft me altijd geboeid. Het is de beste manier om de ander te snappen.
Hoe verleidelijk het ook is om alleen te lezen wat je op het eerste oog interessant vindt, je laat een grote kans om de wereld om je heen een beetje te leren kennen en eigen te maken.