9 november waren we te gast bij het congres Naar Leeslekkerland. Ga mee met BoekStart en de Bibliotheek op school. Daar woonden we lezingen en workshops bij over leesbevordering onder jongeren. Wat we hiervan hebben opgestoken leest u in dit artikel.
Van Renée van Boekel (Coen Jongerencommunicatie) kregen we te horen dat we jongeren niet over één kam moeten scheren. Er is niet een doelgroep ‘jongeren’; we moeten onderscheid maken tussen ‘boeklovers’ (10% van de jongeren, zijn al enthousiast en hebben eigenlijk alleen bevestiging nodig), ‘twijfelaars’ (70% van de jongeren, vinden heel veel verschillende dingen leuk en moeten worden overtuigd om ze aan het lezen te krijgen) en ‘boekhaters’ (20% van de jongeren, weten al goed wat ze willen en zijn ‘lovers’ van andere dingen). Dit onderscheid klinkt redelijk: natuurlijk zijn er binnen een generatie verschillende (maten van) interesse. Waar we het echter niet helemaal mee eens waren, is wat we hierna te horen kregen: het is dusdanig moeilijk de ‘boekhaters’ te overtuigen, dat het eigenlijk geen zin heeft om het te proberen. We kunnen ze beter buiten beschouwing laten.
De reden dat we het hiermee niet eens zijn is als volgt: de oorzaak dat mensen een hekel hebben aan lezen is vaak dat ze er niet goed in zijn. Ze zitten in een neerwaartse spiraal waarin ze lezen, met name in romans, meer en meer vermijden. Voor mensen die weinig, of zelfs helemaal niet, lezen, wordt lezen steeds moeilijker. Je moet lezen namelijk, net als iedere andere vaardigheid, oefenen om er goed in te zijn en blijven. Mensen die niet zo goed kunnen lezen, raken gefrustreerd en gedemotiveerd als ze moeten lezen en zullen het dus zo veel mogelijk vermijden, waardoor ze het steeds moeilijker gaan vinden.
Met de 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland kunnen we het ons niet veroorloven de ‘boekhaters’ achterwege te laten. We zullen juist moeten werken aan het bevorderen van leesmotivatie en -plezier onder alle jongeren, niet alleen de ‘boeklovers’. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren draagt hier haar best voor door lezen laagdrempelig te houden voor mensen die moeite hebben met lezen. Door boeken aan te bieden met toegankelijk taalgebruik die aansluiten bij de interesses van de lezer, hopen we de boekhatende jongeren weer in een opwaartse leesspiraal te krijgen: meer lezen leidt tot betere leesvaardigheid, hetgeen motiveert waardoor iemand weer meer zal gaan lezen.
Op deze manier proberen wij ons steentje bij te dragen om te ontlezing in Nederland tegen te gaan. Er moet nog veel gebeuren. Gelukkig hebben we op het congres Naar Leeslekkerland ook veel geleerd over wat we kunnen doen om jongeren wél aan het lezen te krijgen:
- Wees kort en bondig – jongeren moeten snel kunnen zien wat ze moeten weten.
- Leg stap voor stap uit wat er gaat gebeuren/wat jongeren moeten doen en leg per stap ook uit wat jongeren eraan hebben.
- Maak een voorselectie, zodat jongeren geen keuzestress ervaren.
- Gebruik herkenbare beelden en zorg dat iets direct visueel aantrekkelijk is – anders haken jongeren direct af.
We gaan ermee aan de slag.